Gia Lai có 90 km đường biên giới giáp với tỉnh Ratanakiri,  Vương quốc Campuchia(CPC) nằm trên địa bàn của 7 xã thuộc 3 huyện biên giới: Chư Prông, Đức Cơ và Ia Grai, dân cư chủ yếu là đồng bào DTTS Jrai (hơn 58%) có mối quan hệ dân tộc, họ hàng thân thiết với người Jrai sinh sống dọc theo biên giới của Vương quốc Campuchia. Việc xuất-nhập cảnh của công dân và giao lưu trao đổi hàng hóa được thực hiện chủ yếu qua Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh (tỉnh Gia Lai)-Cửa khẩu Quốc tế Oyadav (tỉnh Ratanakiri) và một phần nhỏ qua 2 lối mở biên giới giành riêng cho công dân 2 nước cư trú tại khu vực biên giới.

Từ năm 2010 đến hết tháng 3-2020, số người của tỉnh đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài là 13.216 người, bình quân hàng năm là 1.300 người tại các nước Lào, CPC, Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ả Rập Xê Út và Đài Loan. Toàn tỉnh có 543 trường hợp kết hôn có yếu tố nước ngoài, đã đăng ký khai sinh 110 trường hợp có yếu tố nước ngoài; có 2.085 công dân của tỉnh được cấp giấy thông hành xuất, nhập cảnh qua Trung Quốc; có 377.531 lượt người Việt Nam xuất cảnh sang CPC qua Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh.

Bên cạnh việc di cư hợp pháp vì lý do kinh tế là chủ yếu, còn xảy ra tình trạng một bộ phận người DTTS thiếu hiểu biết nhẹ dạ, cả tin xuất cảnh trái phép sang CPC do bị các thế lực thù địch chống phá nhà nước Việt Nam ở nước ngoài lợi dụng vấn đề tôn giáo, dân tộc, dân chủ, nhân quyền để chống phá, kích động lừa phỉnh là sang CPC sẽ được quốc tế can thiệp cho định cư ở nước thứ ba, ngoài ra có một số trường hợp xuất cảnh trái phép sang Thái Lan lao động bất hợp pháp.

Căn cứ tình hình thực tế của địa phương và thực hiện Quyết định số 402/QĐ-TTg, ngày 20-3-2020 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Thỏa thuận GCM của Liên hợp quốc, ngày 22-4-2020, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện GCM trên địa bàn tỉnh. Kế hoạch thể hiện quyết tâm và trách nhiệm của tỉnh trong việc triển khai Thỏa thuận GCM theo đúng chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước nhằm quản lý di cư hiệu quả vì mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh nói riêng và cả nước nói chung. Xác định việc triển khai thực hiện Thỏa thuận GCM  của Liên hợp quốc trên địa bàn tỉnh Gia Lai là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị của tỉnh. Trong thời gian tới chủ động triển khai các nhiệm vụ trọng tâm:

Một là, tuyên truyền, phổ biến thông tin về Thỏa thuận GCM, các vấn đề di cư quốc tế, tăng cường năng lực trong triển khai Thỏa thuận GCM. Tuyên truyền, vận động, phổ biến, nâng cao nhận thức về Thỏa thuận GCM và các vấn đề di cư quốc tế (di cư hợp pháp, an toàn; di cư trái phép; mua bán người…), hướng tới các đối tượng là cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực thi pháp luật liên quan đến di cư quốc tế, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp và các cơ quan, tổ chức có liên quan, cộng đồng doanh nghiệp, người dân. Việc tuyên truyền phải có nội dung phù hợp với giới tính, độ tuổi, dân tộc, trình độ dân trí, đặc điểm của từng địa phương, dễ tiếp cận, có trọng điểm… và bằng các hình thức đa dạng. Nâng cao năng lực cán bộ các cấp, các ngành, các cơ quan, tổ chức tham gia triển khai Thỏa thuận GCM nhằm tăng cường hiệu quả công tác quản lý di cư, hỗ trợ và bảo vệ người di cư, lưu ý các nhóm đặc thù, phụ nữ, trẻ em, người dân tộc thiểu số.

Hai là, thu thập thông tin, dữ liệu về di cư của công dân của tỉnh ra nước ngoài và người nước ngoài tại địa bàn tỉnh.Theo dõi, rà soát, cập nhật thông tin, dữ liệu về di cư quốc tế (lao động; học tập; kết hôn có yếu tố nước ngoài; nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài; di cư trái phép; mua bán người; lao động cưỡng bức; người không quốc tịch; người di cư trở về…); tiếp tục quản lý, sử dụng hiệu quả các cơ sở dữ liệu chuyên ngành có liên quan.Xây dựng quy chế trao đổi giữa các đơn vị địa phương có liên quan nhằm khai thác, sử dụng có hiệu quả cơ sở dữ liệu quốc gia về di cư.

Ba là, triển khai thực hiện chính sách, pháp luật.Tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình, kế hoạch liên quan đến di cư quốc tế đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.Rà soát, hoàn thiện, ban hành đồng bộ các giải pháp, chính sách kinh tế - xã hội phù hợp với tình hình của tỉnh (chính sách về giảm nghèo, an sinh xã hội, gắn với việc làm bền vững, bình đẳng giới và nâng cao vị thế cho phụ nữ, trẻ em gái…) nhằm giảm thiểu các nhân tố dẫn tới di cư trái phép, giúp người dân có quyết định đúng đắn về di cư, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng toàn diện, bền vững, “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Bốn là, tăng cường hợp tác quốc tế trong việc thực hiện Thỏa thuận GCM.Tổ chức triển khai hiệu quả các điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế và các cam kết quốc tế về di cư mà Việt Nam là thành viên, phù hợp với luật pháp và điều kiện của tỉnh; đánh giá kết quả và đề xuất giải pháp.Thu hút, tranh thủ nguồn lực quốc tế trong quá trình triển khai Thỏa thuận GCM để nâng cao năng lực cho các cơ quan liên quan của tỉnh cũng như tăng cường hiệu quả công tác quản lý di cư.  Kinh phí thực hiện Kế hoạch được đảm bảo từ nguồn ngân sách nhà nước và huy động tối đa từ các nguồn tài trợ, viện trợ, các nguồn tài chính hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.