Ngày
22/12/2020, Việt Nam và Campuchia đã tổ chức Lễ trao đổi Văn kiện Phê chuẩn
“Hiệp ước bổ sung Hiệp ước Hoạch định biên giới quốc gia năm 1985 và Hiệp ước
bổ sung năm 2005 giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Vương quốc
Campuchia” (Hiệp ước bổ sung năm 2019) và “Nghị định thư Phân giới cắm mốc biên
giới trên đất liền giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Vương quốc
Campuchia” (Nghị định thư phân giới cắm mốc). Buổi Lễ được tổ chức theo hình
thức trực tuyến, dưới sự đồng chủ trì của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại
giao Việt Nam Phạm Bình Minh và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia
Prak Sokhonn.
Đây
là hai văn bản pháp lý về biên giới Việt Nam – Campuchia đã được Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Samdech Techno Hun Sen ký (Hiệp ước bổ sung năm
2019) và chứng kiến Lễ ký Nghị định thư phân giới cắm mốc, tại Hội nghị tổng
kết công tác cắm mốc biên giới trên đất liền Việt Nam - Campuchia giai đoạn
2006-2019, do hai Thủ tướng đồng chủ trì vào sáng 5/10/2019 tại Hà Nội.
- Hiệp
ước bổ sung năm 2019: Ghi nhận việc điều chỉnh đường biên giới so với đường
biên giới đã được hoạch định theo Hiệp ước hoạch định biên giới quốc gia năm
1985 và Hiệp ước bổ sung năm 2005 giữa nước CHXHCN Việt Nam và Vương quốc
Campuchia tại một số khu vực thông qua việc hoán đổi đất theo MOU năm 2011; tạo
cơ sở pháp lý vững chắc cho việc triển khai công tác phân giới cắm mốc tại các
khu vực hoán đổi, cũng như công tác quản lý biên giới và tiếp tục giải quyết
các vấn đề biên giới giữa hai nước sau này. Văn bản được lập bằng tiếng Việt,
tiếng Khmer và tiếng Pháp, các văn bản đều có giá trị như nhau. Trong trường
hợp có sự giải thích khác nhau, văn bản tiếng Pháp sẽ được lấy làm căn cứ.
- Nghị
định thư phân giới cắm mốc: Ghi nhận và pháp lý hóa thành quả phân giới cắm mốc
(PGCM) biên giới đất liền đã đạt được tính tới thời điểm ký Nghị định thư
(khoảng 84%), bao gồm cả kết quả PGCM tại các khu vực đã điều chỉnh đường biên
giới theo Hiệp ước bổ sung 2019; hệ thống hóa dữ liệu thông tin địa lý của
đường biên giới, mốc biên giới đã được hai bên hoàn thành PGCM, tạo điều kiện
thuận lợi cho việc quản lý, bảo vệ và nhận biết đường biên giới trên thực địa;
tạo cơ sở pháp lý vững chắc để hai bên tiếp tục giải quyết các vấn đề biên giới
còn vướng mắc, tồn đọng sau này.
Đối
với tỉnh Gia Lai: Giữa tỉnh Gia Lai với tỉnh Rattanakiri có 90km đường biên
giới, cụ thể có 19,6km đường biên giới đi trên sông và 70,6km đường biên giới
trên đất liền, trên địa bàn của 07 xã thuộc 03 huyện biên giới (Ia O, Ia Chía
huyện Ia Grai; Ia Dom, Ia Nam, Ia Pnôn huyện Đức Cơ; Ia Púch, Ia Mơ huyện Chư
Prông). Theo Hiệp ước bổ sung năm 2005, biên giới giữa tỉnh Gia Lai với tỉnh
Rattanakiri có 16 vị trí mốc chính với 20 mốc, gồm: 01 mốc ba, 02 mốc đôi và 13
mốc đơn. Các mốc được đánh số thứ tự theo hướng từ Bắc xuống Nam, bắt đầu từ
mốc 25 (mốc ba) thuộc xã Ia O, huyện Ia Grai đến mốc 40 (mốc đơn) thuộc xã Ia
Mơ, huyện Chư Prông. Kết quả công tác PGCM trên địa bàn tỉnh Gia Lai từ năm
2006 đến khi Hiệp ước bổ sung năm 2019 và Nghị định thư phân giới cắm mốc có
hiệu lực, đã xác định được 07/16 vị trí, đạt 43,75%; cắm được 11/20 cột mốc,
đạt 55%; phân giới trên thực địa đoạn từ mốc 25 đến mốc 30 được 24/90km, đạt
26%. Đối với 16% chưa PGCM theo Hiệp ước, tỉnh Gia Lai có 02 đoạn: (i) đoạn cụm
cồn thượng nguồn sông Sê San, gần mốc chính 26, thuộc địa bàn xã Ia Chía, huyện
Ia Grai; (ii) đoạn biên giới từ mốc 30 đến mốc 40.
Với
việc hoàn tất trao đổi Văn kiện Phê chuẩn, hai văn kiện pháp lý ghi nhận thành
quả phân giới cắm mốc (khoảng 84%) biên giới trên đất liền Việt Nam - Campuchia
nêu trên đã chính thức có hiệu lực từ ngày 22/12/2020 và đi vào đời sống chính
trị của hai nước. Hiệp ước bổ sung năm 2019 và Nghị định thư phân giới cắm mốc
có hiệu lực là một thắng lợi to lớn của hai nước, có ý nghĩa lịch sử quan trọng
trong tiến trình hơn 36 năm giải quyết biên giới đất liền Việt Nam - Campuchia,
góp phần củng cố và nâng quan hệ Việt Nam - Campuchia lên tầm cao mới, thể hiện
phương châm “láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững
lâu dài” mà Lãnh đạo cấp cao hai nước đã thỏa thuận./.